Snooze Etkisinin Beyine Olan Etkisi: Nörolojik Bir Karmaşa
Sabahları zorla yataktan kalkıp bilgisayar başına geçtiğinizi düşünün , ekrana boş boş baktığınız o anları hatırlıyorsunuz değil mi? Kahve içseniz de, yüzünüzü yıkasanız da zihninizdeki bulanıklık ve kendine gelememe hissiniz gitmez. Çoğumuz bunu uykusuzluğa bağlarız ama aslında yeteri kadar uyuduğumuzda bile bu hissi yaşarız. Burdan çıkarmamız gereken ve çözmemiz gereken asıl sebep uyanma şeklimizdir. Alarmı ertelemek (snooze), beynin dikkat merkezini felç ederek ciddi bir odaklanma sorunu yaratır. Beyin, tam uyanıklık moduna geçecekken zorla uyku moduna yani uyku ataletine geri itilir. Deyim yerindeyse yaptığımız bu “aç-kapa” işlemi, bilgisayarın fişini aniden çekip takmak gibidir; sistemin sağlıklı açılmasını engeller ve nörolojik bir şok yaratır. Uzmanlar buna “Zihinsel Sis” (Brain Fog) diyor ve bu durum, gün boyu verimliliğinizi yarı yarıya düşürebiliyor.
Adenozin Birikmesi ve Kimyasal Dengesizlik
Uyuduğumuz süre boyunca beynimizde “adenozin” adı verilen ve uyku baskısı yapan bir madde birikir. Normal bir uyanışta bu madde temizlenir. Ancak snooze yaparak 9 dakikalık parçalı uykulara daldığınızda, beyin adenozini temizleyemez, aksine biriktirmeye devam eder ve ortaya karışık bir sonuç çıkar. Sonuç olarak yataktan kalktığınızda, beyniniz hala kimyasal olarak “uyku modunda” kalır. Snooze etkisinin beyine olan etkisi incelendiğinde, bu kimyasal dengesizliğin hafıza, karar verme, algı gibi bilişsel yetenekleri saatlerce felce uğrattığı görülmüştür.
Beynimizin mantıklı kararlar veren, problem çözen ve dikkati toplayan CEO’su “Prefrontal Korteks”tir diyebiliriz. Bu bölgenin uyanması, vücudun uyanmasından daha uzun sürer (yaklaşık 20-30 dakika). Ancak siz alarmı erteleyip o kalitesiz uykuya daldığınızda, bahsettiğimiz bölgenin açılış sürecini sabote edersiniz. Beyin tam uyanmaya hazırlanırken tekrar uyku moduna girdiği için, kalktığınızda “sistem hatası” verir. Bu olay size gün boyu unutkanlık, basit hatalar yapma ve kronik bir odaklanma sorunu olarak geri döner.