Hiç sabah alarm çaldığında, beyninizde hiçbir düşünce süreci olmadan, sanki bir refleksmiş gibi o tuşa bastığınızı fark ettiniz mi? Eminiz ki fark etmişsinizdir. Çoğu zaman parmağımız bizden önce hareket eder. O esnada daha uyanmadan geri uyuyoruz gibi bir şey olur. Kendimize kızarız, “İradesizim, bir türlü kalkamıyorum.” gibi düşünceler bizi sarsar. Ama size iyi bir haberim var: Sorun iradenizde değil, beyninizin otomatik modunda olması. Buna psikolojide snooze alışkanlığı döngüsü deniyor ve bu döngüyü anlamadan, onu kırmanız çok ama çok zor.
Snooze Alışkanlığı Çerçevesinde İşaret, Rutin ve Ödül Üçgeni
Beynimiz enerji tasarrufu yapmak için sık tekrarlanan eylemleri otomatiğe bağlar ve bu bir süre böyle devam eder. Snooze olayında işareti alarm sesi olarak düşünün. Rutin denilen kısım olan ise o tuşa basmak. Peki ya ödül hangisidir? İşte en tatlı kısmı burası, o anlık gelen rahatlama hissi ve sıcak yatağa dönüş. Ne kadar keyifli değil mi ? Beyniniz her sabah bu ödülü almak için sizi o tuşa basmaya programlıyor. Bu yüzden akşamdan verdiğiniz “Yarın erken kalkacağım.” sözleri, sabah o tanıdık alarm sesini duyunca neredeyse buhar olup gider ve bu döngü ne kadar tekrarlanırsa, yaşayacağınız uyku ataleti de o kadar şiddetli olur.
Snooze Etkisi Alışkanlığından Kurtulmak İçin Ne Yapmalıyız?
Snooze etkisi alışkanlığından kurtulmak için altın kural şudur: İşareti (Alarmı) ve Ödülü (Rahatlama hissini) değiştiremezsiniz, ancak Rutini değiştirebilirsiniz. Alarm çaldığında (İşaret), ertele tuşuna basmak yerine (Eski Rutin), yataktan doğrulup bir bardak su içmek (Yeni Rutin) beyninizdeki o otomatik devreyi bozar.
Döngüyü kırma yolları için buraya, daha iyi sabahlar için rutinlere bakmak istiyorsanız buraya, uyku borcu, jetlag, hafta sonu uykusuyla telafi kavramları hakkında bilgi edinmek için buraya tıklayın.
Kısa ama Etkili Çözümler
Buradan örnek vermek gerekirse, alarm erteleme uygulamaları ve alarmı yatağınızdan uzakta tutmakla bundan kurtulmaya başlamak bile büyük bir başarı anahtarıdır. Ayrıca uyumadan en az 30 dakika önce ekrana bakmayı kesmeniz gerekir. Uyandıktan sonra yapılması gereken şeyler ise sabah uyanır uyanmaz ışıkları açmak, yüzünüzü yıkamak gibi eylemler, bu döngüyü kırmaya çok iyi gelecektir.